ستون فقرات از استخوان­های کوچک و انباشته شده به نام مهره، همراه با دیسک­های نرم و ضد ضربه تشکیل شده است. یک ستون فقرات سالم شامل سه انحنای طبیعی و ملایم است که هر روز به عنوان عناصر ضد ضربه عمل می­کنند، ولی بیمار با مشکل لوردوز (انحنای زیاد ستون فقرات به طرف جلو)، انحنای درونی بیشتری خواهد داشت. این وضعیت بیشتر در ناحیه پایینی کمر (که به آن لوردوز/ قوس کمر نیز گفته می­شود) اتفاق می­افتد و فشار آوردن به ناحیه پایین کمر هنگام دراز کشیدن را برای کودک سخت و دشوار می­کند. در موارد نادر، لوردوز می­ تواند در گردن ایجاد شود (اصطلاحاً به آن لوردوز گردن گفته می­شود) و سر را اندکی جلوتر ببرد.

تشخیص این مشکل به وسیله آزمایش فیزیکی، سوابق پزشکی و تصویر­برداری صورت می­پذیرد. درمان آن نیز به عوامل ایجاد آن و شدت مشکل بستگی خواهد داشت.

انواع لوردوز

انواع زیادی از بیماری لوردوز وجود دارد که عبارتند از: حالت بدن، مادرزادی، لوردوز پس از سانحه، لامینکتومی پس از جراحی هایپر لوردوز، لوردوز عصبی عضلانی و لوردوز ثانویه به انقباض انحنادار لگن می­شود.

• لوردوز حالت بدن: این مشکل می­تواند در اثر اضافه وزن زیاد و کمبود ماهیچه قوی در کمر و شکم (ماهیچه­‌های شکمی) به وجود آید.
• لوردوز مادرزادی: این مشکل یک نقص در هنگام تولد است که باعث بدشکل شدن نقاط ارتباطی ستون فقرات می­گردد.
• لوردوز پس از سانحه: این مورد در بچه‌­هایی دیده می­شود که تحت آسیب­‌دیدگی­‌های ورزشی قرار می­گیرند، از ارتفاعی سقوط می­کنند و یا با ماشین تصادف می­کنند. این آسیب­‌دیدگی­‌ها می­تواند منجر به شکستگی بخش­هایی از نقاط ارتباطی ستون فقرات شود و در نقاط پایین آن درد ایجاد کند. علت به وجود آمدن لوردوز مادرزادی و لوردوز پس از سانحه، به هر دلیلی، باعث حرکت رو به جلوی مهره‌­ها با گذشت زمان می­گردد، عصب­های ستون فقرات را اذیت می­کند و باعث ایجاد درد، بی­حسی، یا اختلال در عملکرد پاها می­شود.
• لامینکتومی پس از جراحی هایپر لوردوز: این مورد می­تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد، ولی در بین کودکانی که عمل جراحی برای برداشتن تومورهای ستون فقرات را انجام می­دهند، بیشتر متداول است. در فرآیند لامینکتومی بخشی از مهره برای کاهش فشار بر روی ریشه نخاع یا ریشه عصبی ستون فقرات، برداشته می­شود. اگر بیشتر از یک قسمت ستون فقرات درگیر باشد، ستون فقرات می­تواند ناپایدار شود و انحنای زیادی پیدا کند .
• لوردوز عصبی عضلانی: این وضعیت به وسیله شرایط عصبی عضلانی مختلف از جمله دیستروفی عضلانی و فلج مغذی به وجود می­آید.
• لوردوز ثانویه به انقباض انحنادار لگن: این مورد معمولاً نتیجه تغییرات ساختاری در ماهیچه­‌ها، تاندون­ها، و رباط­‌های موجود در لگن می­باشد و آن را به سمت جلو هدایت می­کند. این عمل باعث می­شود که شخص به سمت جلو خم شود یا با ستون فقرات تحت وضعیت هایپر لوردوز، خود را تطبیق دهد. انقباض ایجاد شده می­تواند دلایل بسیاری داشته باشد. این دلایل می­توانند عفونت، آسیب‌­دیدگی یا مشکلات ماهیچه‌­ای ناشی از اختلالات مختلف باشند.

چه عاملی باعث ایجاد لوردوز می­شود؟

این وضعیت در زمان بلوغ ایجاد می­شود. با این­حال، بچه­‌ها همراه با این مشکل به دنیا می­‌آیند. دکترها همیشه از دلیل ایجاد شدن لوردوز اطمینان ندارند، ولی مشکلات حالات بدن، اضافه وزن، ضربه به ستون فقرات، جراحی کمر، مشکلات لگن یا وضعیت عصبی عضلانی (مانند دیستروفی عضلانی و فلج مغذی)، می­تواند ریسک ایجاد لوردوز را در کودکان افزایش دهد.

چرا وضعیت لوردوز یک دغدغه می­باشد؟

این وضعیت معمولاً باعث ایجاد نگرانی نمی­شود و ممکن است فقط در حالت بدن بیمار تاثیرگذار باشد. در موارد نادر و شدید، لوردوز می­تواند باعث ایجاد درد، مشکلاتی در عصب­ها و مشکلات در کنترل مثانه شود. این عوارض شدید می­‌تواند در کیفیت زندگی بیمار، اختلال در خوابیدن او، مدرسه، ورزش­ها و فعالیت­های دیگر تاثیرگذار باشد.

علائم لوردوز چه می­باشد؟

نشانه­‌ها و علائم می­تواند شامل موارد زیر باشد:

• حالت بدن “پشت تابدار” با وضعیت باسن برجسته
• انحنای قابل رویت در وضعیت دید از بغل

در شرایط با شدت بیشتر، لوردوز می­تواند موارد زیر را به وجود آورد:

• درد در کمر یا پاها
• بی­حسی و مور مور در پا
• ضعف پا
• مشکلات کنترل مثانه

همیشه اگر نگرانی در این راستا دارید و مورد جدیدی را مشاهده کرده‌­اید، با دکتر خود مشورت کنید.

لوردوز چگونه تشخیص داده می­شود؟

کیفوز (گوژپشتی) و لوردوز با روش­های مشابه تشخیص داده می­شوند. این تشخیص ممکن است شامل مشاهده و بررسی سابقه پزشکی خانواده، آزمایش فیزیکی از ستون فقرات، عکس­‌برداری و ارزیابی عصبی باشد. بعضی از نشانه­‌های لوردوز به وسیله آزمایشات فیزیکی قابل تشخیص خواهند بود. دکتر ممکن است از وسایل تصویربرداری زیر برای ارزیابی ستون فقرات بیمار استفاده کند:

سابقه خانوادگی و پزشکی

یک دکتر از شما درباره علائمی که تجربه کرده­‌اید، سوالاتی خواهد پرسید. سوالاتی از قبیل عوامل به وجود آمدن این وضعیت و شرایطی که آن را بدتر می­کند، می­تواند پرسیده شود. آنها همچنین تمایل به کسب اطلاعات درباره اختلالات انحنای ستون فقرات از جمله کیفوز و لوردوز در سوابق خانوادگی بیمار دارند.

آزمایش فیزیکی

یک آزمایش فیزیکی از ستون فقرات انحنای ستون فقرات، تعادل و دامنه حرکتی را بررسی می­کند. برای کودکان، تست خم شدن رو به جلوی Adam انجام می­شود. این تست به پزشک کمک می­کند تا شیب ستون فقرات را مشاهده و تغییرشکل­ یا انحناهای ستون فقرات را ملاحظه کند. با انجام این تست، از فرزند شما درخواست می­شود تا با پاهای کنار هم، زانوهای صاف و بازوان آزاد، رو به جلو خم شود.

همچنین دکتر ممکن است از فرزند (یا بزرگسال) درخواست کند تا برای دیدن انحنای ستون فقراتشان دراز بکشند. ستون فقراتی که با دراز کشیدن صاف شود، معمولاً به وضعیت نامناسب حالات بدن بستگی دارد. اما اگر ستون فقرات در حالت درازکش همچنان انحنادار باقی بماند، عوامل دیگری باید در نظر گرفته شود.

تصویربرداری

اشعه ایکس می­تواند تصاویر دقیقی از ستون فقرات را برای تعیین انحنا نشان دهد. همچنین اسکن­های توموگرافی محاسبه شده می­توانند تصاویر دقیقی از ستون فقرات به وجود آورند.

اسکن تصاویر اِم آر آی (MRI) در صورت تشخیص مورد دیگری توسط دکتر، مانند وجود تومور یا عفونت در ستون فقرات، انجام خواهد شد. اِم آر آی می­تواند تصاویر بسیار دقیقی از استخوان و بافت­های اطراف ستون فقرات به وجود آورد.

ارزیابی عصبی

یک آزمایش عصبی به طور معمول، و در صورت تجربه علائمی مانند مور مور، اسپاسم و یا کنترل مثانه، روده، انجام خواهد شد. بچه­ ها و بزرگسالانی که این علائم را تجربه می­کنند، باید برای مراقبت پزشکی به سرعت اقدام کنند.

انجام آزمایشات اضافه

بزرگسالانی که دچار مشکل کیفوز و لوردوز هستند، به آزمایشات بیشتری برای تعیین مشکلات اساسی خود نیاز دارند. آزمایشات شامل تست خون برای تشخیض عفونت، اسکن­های چگالی استخوان برای ارزیابی نیروی استخوان­‌ها و تشخیص وضعیتی مانند پوکی استخوان که باعث تضعیف آنها می­شوند، هستند.

درمان قوس کمر

شدت این وضعیت متفاوت است و بیشتر موارد خفیف ممکن است هیچ احتیاجی به درمان نداشته باشد. متخصصان ستون فقرات بهترین درمان را بر اساس موارد زیر بیان می­کنند:

• سن بیمار، سلامت کلی و سابقه پزشکی
• وسعت بیماری
• تحمل بیمار نسبت به داروهای خاص، فرآیندها و درمان­ها
• توقعات نسبت به گذراندن دوره بیماری
• نظر یا ترجیح شما

اگر لوردوز در حال ایجاد درد یا مشکلات علائمی دیگر می­باشد، درمان آن شامل موارد زیر خواهد بود:

کاهش وزن

کم کردن وزن می­تواند به کاهش تنش بر روی ماهیچه‌­های ضعیف شده شکمی کمک کند.

مدیریت پزشکی

مسکن­ها و داروهای ضد التهاب می­توانند به مدیریت درد و ورم در ناحیه ستون فقرات و نواحی نزدیک کمک کنند.

مهاربندی

اگر ستون فقرات فرزند شما هنوز در حال رشد می­باشد، دکتر فرزند شما ممکن است استفاده از یک مهار برای کمر و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت، پیشنهاد کند.

درمان فیزیکی

اگر حالت بدن نادرست فرزند شما در مشکل لوردوز مشارکت داشته باشد، ورزش­ها می­توانند برای قوی­سازی پایه­ای فرزند شما کمک کنند. برنامه­‌های درمان فیزیکی توسط متخصصان پرورش­ یافته به وسیله روش Schroth ارائه و از آن برای درمان انحنای ستون فقرات استفاده می­شود. برای مشکلات ستون فقرات یک فضای توانبخشی طراحی شده است. اهداف درمان فیزیکی برای شخصی با مشکل لوردوز شامل موارد زیر می­باشد:

• بهبود دامنه حرکت ستون فقرات ناحیه کمر
• کاهش تنگی ماهیچه­‌های اطراف
• کاهش درد و سفتی مفصل­
• تسکین فشار وارده بر عصب­ها
• قوی­سازی استخوان­های کلیدی
• بهبود وضعیت حالت بدن در ستون فقرات ناحیه کمر
• بهبود نیروی پا برای کمک به تعادل و کارکرد کلی بدن

ورزش

ورزش­های ملایم گزینه‌­ای پرطرفدار برای شرایط اکثر افرادی می­باشد که در آنها انحنای ناخواسته ستون فقرات وجود دارد. ورزش­های کششی و تنفسی، به خصوص، در حین قوی­‌سازی ماهیچه شما به شکل­‌گیری درست حالت بدن و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت، کمک می­کنند.

مانند هر ورزش دیگر، شروع تدریجی و شدت دادن به آن به مرور زمان، اهمیت دارد. این عامل شما را از بدتر کردن وضعیت به صورت ناخواسته با ورزش­های سنگین، بر حذر می­‌دارد.

ترمیم با عمل جراحی

از عمل جراحی معمولاً برای درمان لوردوز استفاده نمی­شود. ولی در شرایط بسیار مراقبتی، اگر ستون فقرات بیمار بزرگ باشد یا در حال ایجاد مشکلات بزرگی باشد، دکتر در صورت عدم تاثیر بیشتر درمان­های محافظه­‌کارانه، ممکن است رای به عمل جراحی دهد. جراحی فیوژن ستون فقرات شامل ادغام کردن بخش­های ستون فقرات با میله­‌ها و پیچ­‌های فلزی است. این جراحی برای اصلاح انحنا و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت آن به کار می­رود. تیم مراقبت ستون فقرات بهترین گزینه را برای بیماران به شما پیشنهاد خواهد داد.

دورنمای طولانی­ مدت نسبت به مشکل لوردوز

زودتر مداخله کردن در مشکل لوردوز به بهترین نتایج منجر می­شود. همچنین، فرزند شما باید توسط یک متخصص ستون فقرات تحت نظارت قرار گیرد تا این اطمینان صورت گیرد که وضعیت انحناء بدتر نشود. در بیشتر موارد، این وضعیت با فعالیت­‌های معمول بچه تداخل ندارد. وزن سالم، عادت داشتن به حالت بدنی درست و انجام ورزش برای قوی­‌سازی ماهیچه‌­‌های کلیدی، می­تواند به جلوگیری از درد و علائم دیگر لوردوز کمک کند.

جلوگیری

مشکلات کیفوز و لوردوز که به حالت بدن بستگی دارند، با تمرین در حالت درست بدنی و آگاهی از مشکل کمر خود، قابل پیشگیری هستند.

عوامل بیشتر برای پیشگیری عبارتند از:

• جلوگیری از خم شدن و نشستن صحیح (صاف نشستن و اطمینان از پشتیبانی کمر)
• جلوگیری برای استفاده از کوله­‌پشتی­‌های سنگین که به ماهیچه­‌های کمر و رباط­‌ها تنش وارد می­کنند. یک کوله­‌پشتی نباید بیشتر از چند اینچ در زیر کمر قرار گیرد و باید تسمه­‌های شانه راحت و محکمی داشته باشد. از هر دو تسمه شانه استفاده کنید و از پر کردن بیش از حد کوله‌­پشتی جلوگیری نمایید.
• به طور مداوم ورزش کنید. ورزش­هایی از جمله شنا کردن، یوگا، دویدن و راه رفتن می­توانند از مشکلات کمر جلوگیری کنند.

سوالات متداول

آیا شما می­توانید مشکل لوردوز و کیفوز را باهم داشته باشید؟

این امکان وجود دارد که شما مشکل لوردوز و کیفوز را باهم داشته باشید. هر دو در افرادی که از اسکولیوز رنج می­‌برند، متداول است. اسکولیوز به انحرافات جانبی ستون فقرات گفته می‌­شود که دقیقاً قبل از بلوغ به وجود می­آید. داشتن هر سه نوع انحنای غیرطبیعی به شدت بر روی عملکرد ستون فقرات تاثیر خواهد گذاشت و گزینه‌­های درمان را محدود خواهد کرد.

آیا مشکل کیفوز و لوردوز مشابه با اسکولیوز می­باشد؟

اسکولیوز، کیفوز و لوردوز سه نوع اصلی اختلال انحنای ستون فقرات می­باشد. اسکولیوز در محلی که ستون فقرات خم می­شود و به پهلو می­چرخد، باعث ایجاد یک انحنای جانبی می­شود. ­کیفوز و لوردوز دارای انحناهای متفاوتی می­‌باشند.

هر سه وضعیت می­توانند شدت پیدا کنند و تحرک را محدود کنند. این امر به مشکلات تنفسی و هماهنگی منجر می­‌شود و باعث ایجاد کمر درد شدید خواهد شد.