سردرد گردنی به سردردی گفته می‌شود که از ستون فقرات گردن آغاز می‌‌شود. گاهی اوقات این سردردها علائمی شبیه سردرد میگرنی را به وجود می‌آورند. در ابتدا ممکن است درد به صورت دوره‌ ای آغاز شود و به یک طرف از سر منتقل گردد و در برخی موارد نیز دائمی خواهد شد. همچنین انجام دادن برخی حرکات یا قرار گرفتن سر در وضعیت خاص مانند متمرکز شدن چشم روی صفحه کامپیوتر باعث تشدید درد خواهد شد.

سردرد گردنی چیست؟

 سردرد به دلایل متعددی به وجود می‌آید اما گاهی اوقات تشخیص نوع و علت بروز سردرد دشوار است. در برخی موارد سردرد می‌‌تواند بر نقاط مختلف بدن از قبیل ستون فقرات فوقانی یا ستون فقرات گردن تاثیر بگذارد. سردرد گردنی شباهت زیادی به سردرد میگرنی دارد به همین دلیل اغلب تشخیص آن دشوار است. یک تفاوت مهم بین سردرد میگرنی و سردرد گردنی وجود دارد که سردرد گردنی به علت مشکلات ستون فقرات گردن ایجاد می‌شود حال آنکه میگرن به خود مغز ارتباط دارد. استرس، خستگی، تحت فشار قرار گرفتن چشم و وارد شدن ضربه به سر می‌تواند باعث سردرد شود. سردرد گردنی از این لحاظ با سردرد میگرنی تفاوت دارد زیرا به علت مشکلات موجود در عضلات، استخوان و اعصاب گردن به وجود می‌آید. اگرچه بیماران از سردرد شکایت دارند درد به ساختار مغز ارتباط ندارد و اغلب به علت مشکل در سایر نقاط بدن ایجاد می‌شود.

 علائم سردرد گردنی

 ساختارهای حساس به درد متعددی در قسمت پشت سر و بالای گردن وجود دارند. محل اتصال قاعده جمجمه و گردن در بروز درد نقش مهمی را ایفا می‌کند. در این نواحی تعداد زیادی مفصل، رباط، ریشه اعصاب گردن، غشای پوشاننده ستون فقرات گردنی و عروق وجود دارد. دو نوع درد مرتبط با سردرد گردنی وجود دارد. در تعداد زیادی از موارد درد به علت حرکت ناگهانی گردن ایجاد می‌‌شود اما گاهی اوقات قرار گرفتن گردن در یک حالت ثابت و به مدت طولانی باعث بروز درد می‌شود. سایر علائم سردرد گردنی به شرح زیر میباشند:

• سفتی گردن
• درد اطراف چشم
• احساس درد در هنگام عطسه یا سرفه
• احساس درد در یک طرف از سر یا صورت
• درد مداوم بدون ضربان
• شروع حملات درد و تداوم آن بیش از چند ساعت یا چند روز
• احساس درد در یک نقطه از سر

 اگرچه سردرد میگرنی و سردرد گردنی دو نوع متفاوت از سردرد هستند می‌توان به مقایسه علائم آنها پرداخت. تعداد زیادی از بیماران با علائم زیر مواجه می‌‌شوند:

• تهوع
• استفراغ
• درد شانه
• حساسیت به نور روشن
• حساسیت به نور
• تاری دید

 در برخی موارد فرد ممکن است به طور همزمان دچار میگرن و سردرد گردنی باشد که در این شرایط تشخیص دقیق بسیار دشوار است.

 علل سردرد گردنی

 همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم سردرد گردنی به علت مشکلات گردن ایجاد می‌شود. به همین دلیل اختلالات مختلف می‌‌توانند باعث بروز این نوع درد شوند. برخی از این اختلالات عبارتند از آسیب دیدگی ناشی از کشیدگی گردن، استئوآرتریت و بیرون زدگی دیسک. انجام دادن برخی از انواع فعالیت‌های ورزشی یا زمین خوردن می‌تواند باعث آسیب دیدگی گردن و بروز سردرد گردنی شود. افرادی که به مشاغل خاصی اشتغال دارند مانند راننده‌ها، نجارها و آرایشگران بیشتر مستعد سردرد گردنی هستند که این امر به قرار گرفتن سر در حین کار ارتباط دارد. خم شدن سر به سمت جلو یکی از دلایل بروز سردرد گردنی محسوب می‌شود. در این وضعیت سر به مدت طولانی به سمت جلو متمایل می‌شود که فشار زیادی به گردن و قسمت فوقانی کمر وارد می‌شود و با گذر زمان باعث سردرد گردنی خواهد شد. همچنین قرار گرفتن سر در حالت نامناسب در حین خواب باعث سردرد گردنی می‌شود. این مشکل معمولاً زمانی ایجاد می‌‌شود که فرد در حالت نشسته روی صندلی خوابیده باشد که تحت فشار قرار گرفتن یکی از اعصاب گردن می‌‌تواند باعث بروز سردرد گردنی شود.

 درگیر شدن اعصاب

 پزشکان و دانشمندان نمی‌‌توانند علت دقیق بروز سردرد گردنی را توضیح دهند. معمولا از درد حاصل از سردرد گردنی تحت عنوان درگیر شدگی سه عصب اولیه یاد می‌‌شود که در قسمت ستون فقرات گردنی قرار گرفته اند. عصب پس سری یکی از اعصاب مهم ناحیه سر و گردن است که آسیب دیدگی آن می‌تواند باعث بروز سردرد گردنی شود. آسیب دیدگی یا تغییرات پاتولوژیکی در مفاصل سر و گردن باعث بروز درد عمیقی یا تیر کشنده خواهد شد؛ که اغلب با احساس درد در سایر نقاط بدن همراه است. به تدریج که درد مزمن می‌شود بیماران از دردی که شبیه شوک احساس می‌‌گردد شکایت دارند. برخی از پزشکان عقیده دارند که سردرد گردنی به علت فشردگی یکی از اعصاب ستون فقرات ایجاد می‌‌شود. وجود بیماری یا آسیب دیدگی گردن می‌تواند باعث بروز سردرد گردنی شود. آسیب دیدگی مهره یکی از علل شایع سردرد گردنی محسوب می‌‌شود که اغلب یک سال پس از وارد شدن ضربه به گردن ناشی از تصادفات خود را نشان می‌دهد. در برخی موارد مصرف داروهای مسکن می‌تواند به تسکین درد مزمن گردنی کمک کند.

تشخیص سردرد ناشی از دیسک گردن

 همانطور که در قسمت بالا اشاره شد تشخیص سردرد گردنی دشوار است زیرا گاهی اوقات علائم آن با سایر انواع سردرد مشابه است به همین دلیل روش تشخیصی یکسانی برای تایید سردرد گردنی وجود ندارد. در حال حاضر از دو معیار برای تشخیص سردرد گردنی استفاده می‌شود که یکی از آنها توسط انجمن بین المللی سردرد و دیگری توسط گروه بین المللی مطالعات سردرد گردنی منتشر شده است. اظهارات انجمن بین المللی سردرد وجود یکی از علائم سردرد گردنی به تشخیص این اختلال کمک می‌کند. برای تشخیص سردرد گردنی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• عکسبرداری از سر و گردن می‌‌تواند اطلاعات خوبی را در خصوص وجود ناهنجاری در و ناحیه سر یا گردن در اختیار پزشک قرار دهد به همین دلیل پزشک درخواست انجام سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی را می‌دهد.
• انجام معاینات بالینی از قبیل احساس درد هنگام فشار دادن مفاصل گردن به تشخیص سردرد گردنی کمک می‌کند.
• بلاک عصب یک روش تشخیصی دیگر است که پزشک به تزریق دارو درون گردن می‌پردازد تا محل احساس درد مشخص گردد.

 طبق اظهارات گروه بین المللی مطالعات سردرد گردنی افراد مبتلا به سردرد گردنی باید دارای فاکتورهای زیر باشند:

• قرار گرفتن سر در حالت نامناسب و بروز سردرد
• سردرد ناشی از انجام دادن حرکات خاص گردن
• تحت فشار قرار گرفتن گردن یا قسمت پشت سر

 گاهی اوقات بیمار با کاهش دامنه حرکات گردن مواجه می‌‌شود اما در برخی موارد مشکلات دیگری از قبیل شانه، گردن یا بازو او را به چالش می‌کشد.

 در صورتی که درد با گذر زمان بدتر شده باشد باید فوراً به پزشک اطلاع دهید. احساس تب علاوه بر سردرد گردنی به ویژه در صورتی که سردرد پس از آسیب سر و گردن ایجاد شده باشد به معنای مراجعه فوری به پزشک است. این علائم می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلات جدی و نیاز به توجه فوری باشد. همچنین گاهی اوقات انجام آزمایش خون برای رد کردن وجود هرگونه بیماری که در بروز درد نقش دارد ضروری می‌باشد. گاهی اوقات سردرد به صورت ناگهانی ایجاد می‌شود یا بسیار دردناک است و باعث سرگیجه می‌شود که در چنین شرایطی نیز باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

درمان سردرد ناشی از دیسک گردن

 برخی از روش‌هایی که برای درمان سردرد گردنی وجود دارند به شرح زیر می‌باشند:

 داروهای مسکن

 مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن یا آسپرین می‌تواند به تسکین درد کمک کند. شل کننده‌های عضلانی نیز گاهی اوقات برای درمان سردرد گردنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 درمان دستی

 درمان دستی که شامل ماساژ، به حرکت در آوردن و موارد مشابه در ناحیه گردن است به تسکین سردرد گردنی کمک می‌کند.

 فیزیوتراپی

 انجام دادن حرکات ورزشی و کششی می‌تواند به تسکین سردرد گردنی کمک کند. متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار تمرینات ورزشی مناسبی را توصیه می‌کند. تکنیک‌های ریلکسیشن، طب سوزنی، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند بسیار مفید باشند.

 بیوفیدبک

 پزشک گاهی اوقات از بیوفیدبک به عنوان درمان استفاده می‌کند. در این روش پزشک به ثبت واکنش‌های فیزیولوژیکی بدن می‌پردازد و از ابزار خاصی برای کنترل آنها استفاده می‌نماید. به طور کلی بیوفیدبک از یک دستگاه برای اندازه گیری گرفتگی عضلات، ضربان قلب و حتی امواج مغز استفاده می‌کند تا در صورت لزوم بتوان به تغییر سبک زندگی پرداخت.

 عمل جراحی

 پزشک با توجه به شدت مشکل ایجاد شده ممکن است برای رفع فشار از روی عصب انجام عمل جراحی کم تهاجمی را توصیه کند. به عنوان مثال فردی که دچار بیماری تحلیل رفتگی دیسک شده است پس از نوکلئوپلاستی گردن شاهد بهبود سردرد خود خواهد بود. گاهی اوقات رادیوفرکانسی نوروتومی به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرد که شامل انتقال امواج رادیویی از طریق سوزن‌های مخصوص به منظور انتقال گرما به اعصاب موردنظر است. با این حال در موارد نادر از این روش‌ها استفاده می‌شود.

 پیشگیری

 در برخی موارد نمی‌توان از بروز سردرد گردنی پیشگیری کرد. سردردهای ناشی از استئوآرتریت نمونه ‌ای از این موارد هستند که به علت بالا رفتن سن ایجاد می‌‌شوند. اکثر روش‌های درمانی پیشگیری‌ کننده بر حفظ حالت صحیح بدن در هنگام انجام فعالیت‌های نشست تاکید دارند مانند خوابیدن، رانندگی کردن یا نشستن پشت کامپیوتر. استفاده از بریس گردن و اصلاح کننده حالت بدن می‌تواند بدن را در بهترین حالت ممکن قرار دهد تا احتمال بروز سردرد گردنی به حداقل برسد. در صورتی که بیمار ورزش می‌کند باید از انجام دادن حرکاتی که منجر به آسیب دیدگی سر و گردن می‌شود خودداری نماید.